Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı yeni World Energy Employment 2025 raporu, küresel enerji sektöründe istihdamın son yıllarda güçlü bir ivme kazandığını ancak artan nitelikli işgücü açığının enerji dönüşümünün hızını tehlikeye atmaya başladığını ortaya koydu.
Rapora göre enerji sektöründeki istihdam, küresel ekonomi genelindeki istihdama kıyasla yaklaşık iki kat daha hızlı büyüyor. 2024 yılında sektörde çalışan kişi sayısı 76 milyona ulaşarak 2019’a göre 5 milyondan fazla artış gösterdi. Son beş yılda ortaya çıkan tüm net yeni işlerin yaklaşık %2,4’ü enerji alanında gerçekleşti.
Büyümeyi elektrik sektörü sürüklüyor
İstihdam artışının büyük bölümünü elektrik üretimi ve şebeke yatırımları oluşturdu. Bu alan, artık enerji sektörünün en büyük istihdam sağlayıcısı konumuna yükselerek yakıt arzı segmentini geride bıraktı. Güneş enerjisi başta olmak üzere nükleer, şebeke altyapıları ve enerji depolama yatırımları büyümenin temel etkenleri oldu.
Elektrikli araç ve batarya üretimindeki hızlı kapasite artışları da iş ihtiyacını yükseltti. 2024 yılında yalnızca bu alanlarda 800 binden fazla yeni iş fırsatı doğduğu bildirildi.
Fosil yakıtlarda istihdam baskısına rağmen artış sürüyor
IEA verileri, fosil yakıt sektöründe de istihdamın dirençli seyrini koruduğunu ortaya koydu. Kömür sektöründe Hindistan, Çin ve Endonezya’da artan üretim sayesinde 2024 istihdamı, pandemi öncesine göre %8 yükseldi. Petrol ve doğal gaz şirketleri ise 2020’deki kayıpların çoğunu telafi etmiş durumda.
Buna karşın, 2025’e ilişkin öncü göstergeler istihdam artış hızının yavaşlayabileceğine işaret ediyor. Jeopolitik riskler, talep belirsizliği ve firmaların daha temkinli hareket etmesi nedeniyle büyümenin %1,3 seviyesine gerileyebileceği belirtiliyor.
Nitelikli işgücü açığı kritik seviyede
Raporda en dikkat çekici bulgu, sektör genelindeki nitelikli çalışan eksikliğinin hızla derinleşmesi oldu. IEA’nın 700 şirket, sendika ve eğitim kurumuyla yaptığı ankette, katılımcıların yarısından fazlası işe alımda “ciddi zorluk” yaşadığını ifade etti.
Elektrikçi, teknisyen, şebeke hattı işçisi, santral operatörü ve nükleer mühendis gibi uygulamalı mesleklerde arzın talebi karşılayamaması, projelerin gecikmesine ve maliyetlerin yükselmesine yol açıyor. Bu alanlarda 2019’dan bu yana 2,5 milyon yeni pozisyon açılmasına rağmen, şirketler ihtiyaç duydukları personeli bulmakta zorlanıyor.
Rapora göre birçok gelişmiş ekonomide enerji çalışanlarının önemli bir bölümü emeklilik yaşına yaklaşmış durumda. Özellikle nükleer sektöründe yaşlanan işgücü, yeni başlayanların sayısının 1,7 katı seviyesinde.
IEA, beceri açığının 2030’a kadar kapanmaması halinde yılda ek 2,6 milyar dolarlık eğitim yatırımı gerekeceğini belirtiyor. Bu rakamın küresel eğitim harcamalarının %0,1’inden az olduğuna dikkat çekiliyor.
IEA’dan ortak eylem çağrısı
Raporda hükümetlere, özel sektöre ve eğitim kurumlarına ortak hareket etme çağrısı yapılıyor. Özellikle mesleki eğitim programlarının güçlendirilmesi, çıraklık modellerinin yaygınlaştırılması, eğitim müfredatının sektör ihtiyaçlarına göre güncellenmesi ve fosil yakıt sektöründeki çalışanların temiz enerji alanlarına yeniden kazandırılması kritik öncelikler arasında gösteriliyor.
IEA, enerji dönüşümünün hızının ancak yeterli sayıda nitelikli çalışan bulunması durumunda korunabileceğini vurguluyor.
Rapora buradan ulaşabilirsiniz.
